Patiëntenrechten

Sinds 2002 beschikt België over een wet betreffende de rechten van de patiënt. Deze wet preciseert de kenmerken van de relatie tussen de patiënt en de beroepsbeoefenaar en wil de kwaliteit van de gezondheidszorgen verbeteren.

De patiënt beschikt over zeven rechten :

Het recht op kwaliteitsverzorging

De patiënt heeft recht op kwaliteitsvolle verzorging in functie van de medische kennis en van de beschikbare technologie zonder enig onderscheid op basis van zijn sociale klasse, zijn seksuele geaardheid en zijn filosofische overtuiging.

Het recht om vrij de beroepsbeoefenaar te kiezen

De patiënt is vrij in het kiezen van de beroepsbeoefenaar die hem zal verzorgen, maar ook om die keuze te veranderen.  Dit is echter geen absoluut recht : het kan worden beperkt door een noodtoestand of door de organisatie binnen een ziekenhuis (bv. indien er in het ziekenhuis slechts één specialist aanwezig is).

Het recht om over zijn gezondheidstoestand te worden geïnformeerd

De patiënt heeft het recht om de nodige informatie te verkrijgen aan de hand waarvan hij zijn gezondheidstoestand en de evolutie ervan kan begrijpen. Deze informatie moet klaar en duidelijk worden meegedeeld. Echter, indien de verstrekker meent dat de informatie een schadelijke invloed op de patiënt kan hebben, en onder bepaalde omstandigheden, kan hij beslissen om ze niet mee te delen.

De patiënt mag een vertrouwenspersoon aanduiden om hem bij te staan en om de informatie met betrekking tot zijn gezondheidstoestand te ontvangen.

De patiënt mag afzien van het recht om over zijn gezondheidstoestand te worden geïnformeerd. Echter, de verstrekker is verplicht de patiënt op de hoogte te brengen indien een gebrek aan informatie de gezondheid van de patiënt zou kunnen schaden.

Het recht om vrij in te stemmen met het verlenen van de verzorging

De patiënt moet voldoende worden ingelicht om met kennis van zaken te kunnen instemmen met de voorgestelde ingreep of behandeling (deze informatie betreft het doel, de aard, de graad van urgentie, de duur, de frequentie, de contra-indicaties, de nevenwerkingen, het medisch toezicht na interventie, de mogelijke alternatieven, de financiële gevolgen, de eventuele gevolgen van een weigering van de behandeling).
De patiënt hoeft niet noodzakelijk in te stemmen met de verzorging of mag op zijn beslissing terugkomen. In dat geval moet hij op de hoogte worden gebracht van de gevolgen van zijn beslissing.
Maar in een spoedgeval, wanneer de wil van de patiënt niet kan worden onderscheiden, mag de zorgverstrekker alle nodige ingrepen verrichten in het belang van de patiënt.

Het recht om over een medisch dossier te beschikken

De patiënt heeft het recht om te beschikken over een geüpdatet dossier, om er een kopie van te maken en het binnen een redelijke termijn te raadplegen. Alleen de persoonlijke aantekeningen van de verstrekker en de gegevens betreffende derden blijven vertrouwelijk.  
In geval van overlijden van de patiënt, en indien deze er zich bij leven niet tegen heeft verzet, kunnen bepaalde nabestaanden met een geldig motief, een verstrekker aanstellen die het dossier van de overledene zal raadplegen.

Het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer

De informatie gelinkt aan de gezondheid van de patiënt mag niet aan derden worden vrijgegeven, behalve bij wettelijke afwijking en bij noodzaak om de volksgezondheid te beschermen (bv. in geval van risico op besmetting).
Zo ook, behoudens het akkoord van de patiënt, mogen enkel de personen van wie de aanwezigheid gerechtvaardigd is, de verzorging bijwonen.

Recht op bemiddeling

Indien de patiënt vindt dat één van zijn rechten niet wordt gerespecteerd, kan hij een klacht indienen bij de ombudsdienst van het desbetreffende ziekenhuis of het overlegplatform geestelijke gezondheidszorg in het kader van een ziekenhuisopname. De lijst en de contactgegevens van de ombudsdiensten zijn op de website www.patientrights.be beschikbaar. Indien de klacht gaat om een zorgverstrekker die buiten het ziekenhuis werkzaam is, kan de patiënt zich richten tot de federale ombudsdienst “Rechten van de patiënt”.